Babelse spraakverwarring.
Dikwijls wordt de naam terpentine gebruikt waar men feitelijk
white-spirit mee wordt bedoelt en visa versa.
Om die spraakverwarring even uit de wereld te helpen.
Het verschil tussen terpentine, terpentijn, white spirit, wasbenzine
en aceton.
De spraakverwarring begint bij onze Engelse buren, in de volkstaal,
niet de chemie-technische taal.
In hun volkstaal benoemen zij , wat wij terpentine noemen, "White
spirit".
Wat wij dan weer 'White spirit' noemen heeft bij hen de naam "Spirit".
Terpentijolie noemen zij "Turpentine".
Op sommige Engelstalige web-sites kom je ook de term
"Terpentine" tegen wat in feite "Turpentine" is.
Alle redenen dus om voor een spraak- vertaal
verwarring te spreken.
Laat ons duidelijk zijn "Turpentine of Engelse White spirit" is niet
de "White spirit " die je in België per liter kan krijgen.
Voor onze Nederlandse vrienden en bezoekers:
class="blauw">Terpentijn
is geen Terpentine en Terpentine is geen 'White spirit' en ook
geen 'Turpentine' !!"Voor zover ik weet is de echte "White spirit" niet in kleine hoeveelheden te koop
buiten de kunsthandel in Nederland.
Terpentijn tegenover terpentine .
Terpentijnolie is een vluchtige
verbinding, die onder anderen door destilatie uit naaldhout wordt
gewonnnen, met name uit de hars die in naaldhout zit. Tegenwoordig
wordt meestal dennenhout gebruikt. Doch ook uit de spar, de ceder
en de lariks kan terpentijolie worden gewonnen .
Terpentijnolie is ten opzichte van het
aardolieproduct "Terpentine" vrij
kostbaar. Daarom wordt voor het schoonmaken van kwasten meestal
terpentine gebruikt.
Terpentijnolie of Terpentijn heeft een
groter oplossend vermogen en kan Damarhars oplossen. Vaak wordt
beweerd dat Terpentijn een sterkere verffilm achterlaat dan
terpentine, maar dat lijkt een onbewezen vooroordeel.
Als de Terpentijnolie echter niet in
het duister bewaard wordt, vormt zich onder invloed van het licht
peroxide dat door reactie kamferderivaten doet ontstaan die de
vloeistof troebel maken.
Terpentijn en Terpentine
lijken uiterlijk veel op elkaar, beide zijn het dunne kleurloze
vloeistoffen. De geur van terpentijn is echter harsachtig; die van
terpentine lijkt wat meer op benzine.
Kunstschilders vinden Terpentijn over
het algemeen lekker ruiken, maar dat is verraderlijk: in feite is
Terpentijn giftiger dan Terpentine.
Er bestaat ook een reukloos terpentijnsubstituut,. in wezen niets
anders dan Terpentine waar de meest schadelijke stoffen uit
verwijderd zijn tot het minimum dat nog een effectief oplossend
vermogen heeft, maar minder giftig.
Terpentijnolie of Terpentijn gebruik je voor het
verdunnen van olieverf uit tubes. Niet de gewone huis/tuin
olieverf die je bij een verfhandel vind.
Terpentine bevat Xyleen en
met waterstof ontzwaveld zwaar (c6h6 <0.1%), (r11)
nafta(aardolie) en een hoeveelheid trimethylbenzeen.
© English 'turpentine' is 'a volatile pungent oil distilled from gum turpentine or pine wood, used in mixing paints and varnishes and in liniment'. According to van Dale, the equivalent Dutch term (confusingly enough) is 'terpentijn', 'terpintijnhars', or 'terpentijnolie'.
White spirit is een kleurloze, heldere
en niet-visceuze vloeistof met een typische kerosine-achtige geur.
Het wordt gebruikt als verdunner of oplosmiddel in verf, vernis,
lak, asfaltproducten, als ontvetter en als oplosmiddel bij
extractiebewerkingen. Een andere naam voor White
spirit is "kunstterpentijn, waarmee aangegeven wordt dat
het ongeveer hetzelfde gebruik kent als terpentijn.
White spirit is een mengsel van
verzadigde alifatische - ketenvormige - en alicyclische -
ringvormige - koolwaterstoffen met 7 tot 12 koolstofatomen. Met
een maximum gehalte van 25% aan alkyl-aromatische koolwaterstoffen
(C7-C12). De gemiddelde moleculaire massa is ca. 150. Het wordt
bekomen als een destillatiefractie van aardolie die een kookpunt
heeft tussen ongeveer 140 en 200 °C, waarbij deze fractie
eventueel nog een nabewerking ondergaat (bijvoorbeeld
zwavelverwijdering). Deze fractie wordt aangeduid als
"solvent-nafta" ("White spirit" is in feite een merknaam).
Een analoog product is "Stoddard-solvent", wat omschreven wordt
als een kleurloos, geraffineerd petroleumdestillaat dat geen
ranzige of onaangename geur heeft en dat kookt in het gebied
tussen ongeveer 300°F en 400°F. Merknamen zijn o.a. Varsol,
Exxcol, Hydrosol, Shellsol, Solvesso, White Spirit . Je kan het
dus gebruiken voor het verdunnen van je enamel verf of olieverf
uit de verfhandel.
Wasbenzine is een oplosmiddel, voor
ontvetten en schoonmaken. Het bestaat uit verzadigde
koolwaterstoffen (KWS), met 5 tot 15 koolstofatomen, bijvoorbeeld
C7H16.
De naam wasbenzine geeft aan dat er ook mee gewassen kan worden.
Het middel is daadwerkelijk gebruikt om kleding mee te wassen. Dit
was een gevaarlijk karwei, vanwege de brandbaarheid van
wasbenzine. Wasbenzine is minder schadelijk dan thinner of
terpentine. Wasbenzine is ook een verdunner en een
reinigingsmiddel. Het wordt ook gebruikt als aanstekerbenzine.
Wasbenzine kan je ook gebruiken als verdunner voor je verf voor de
airbrush. het is minder hinderlijk van reuk bij het spuiten.
Thinner is een organisch oplosmiddel
voor verven op oliebasis. Het bestaat uit een mengsel van
vluchtige organische stoffen, waarvan tolueen of xyleen meestal de
voornaamste is (> 50%), met daarnaast o.a. methylisobutylketon,
isopropylalcohol, aceton, isobutylalcohol en butanon. De exacte
samenstelling wisselt met de fabrikant.
Thinner bestaat voornamelijk uit tolueen (methylbenzeen). Cellulosethinner
bevat ook een percentage xyleen (dimethylbenzeen).
Veel werken met thinner is door de aanwezigheid van de
kankerverwekkende stof 'Tolueen' gevaarlijk voor de
gezondheid.
