Modelbouw in het begin van de 21e eeuw is zonder airbrush bijna niet meer denkbaar.
Een Airbrush of retoucheerspuit is een ongelooflijk veelzijdig en nuttig hulpmiddel. Nochtans, voor een modelbouwer, onbekend met het materiaal en de technieken ervan, die niet weet hoe te beginnen kan het een zeer ontmoedigende zaak zijn. Het verband begrijpen tussen druk, verf dikte en het type van apparaat kan je jaren vergen. Wij willen met deze informatie toch enkele mysteries en geheimzinnigheden voor de beginnende modelbouwer uit de doeken doen.De kwaliteit van de retoucheerspuit is sterk afhankelijk van de prijs en niet voor alle klussen is een ingewikkelde verfspuit nodig. De hoge aanschafprijs van de retoucheerspuit is een hoge drempel voor menig modelbouwer. Daar komt een compressor nog bij. Er moet liever niet worden bezuinigd op de prijs van retoucheerspuit, omdat een goede retoucheerspuit het waard is. Anders is het met de compressor. Deze kan eventueel zelf worden gemaakt.
Start overwegingen.
Voordat je een airbrush aanschaft, moet de modelbouwer eerst beslissen
waarom hij een retoucheerspuit wil en welke toepassingen men met dit
kunsthulpmiddel wil uitvoeren. Dit zijn vragen die je zelf zult moeten
nemen. Ben je een beginner, een starter, dan is de beste keuze een
retoucheerspuit voor één hoofdfunctie, De zorg over andere functies is
voor later.
Beter in het begin een eenvoudige spuit dan het topmodel waar je niet
mee kunt werken.
Geef voldoende aandacht aan deze vragen. De bestede tijd in het
opzoeken naar informatie is echt niet verloren, je gaat er later
voordeel bij doen. Je zou verschieten hoeveel retoucheerspuiten er
ongebruikt in de kasten, op de schappen liggen, omdat de modelbouwer
in het begin de verkeerde keuze maakte. Denk er goed over na,
informeer je, het kan je later veel € besparen.
Kopen van een Airbrush.
Eenmaal dat je beslist hebt welk het PRIMAIRE gebruik van je pistool
begint de zoektocht naar een pistool dat aan je eisen beantwoordt
begint. Er zijn meer dan een dozijn airbrushfabrikanten, elk met
verscheidene airbrushes voor de veeleisendste toepassingen. Hoe groot
het aanbod, hoe veel verschillen ook, blijf je focussen op jouw
primaire doelen.
Kijk in verschillende tijdschriften naar de productoverzichten en
aankoopgidsen. De prijzen kunnen verschillen van 20 € tot 500 € . Dit
kan een belangrijke rol spelen in de aankoop. Wanneer u duidelijk
weet waaraan uw toestel moet voldoenis het ook belangrijk dat u het
toestel even in de hand kan nemen. Door te vergelijken zal al snel
duidelijk worden dat de verschillende toestellen anders "In de hand
liggen." U moet uw toestel goed kunnen vasthouden, anders zou het
kunnen gebeuren dat uw vingers steeds in de weg zitten of dat u al
snel verkrampte vingers krijgt.
Zoek naar Professionele raad .
De beste bron van informatie, voor een beginner kan een andere
modelbouwer zijn , die reeds zijn sporen heeft verdient of een
kunstenaar die professioneel met airbrushing bezig is. Ooit waren zij
ook één keer beginner en weten precies hoe moeilijk de te nemen
beslissing was. Zij kunnen ook inzicht geven over : hoe te beginnen en
welk materiaal zij verkiezen.
Uw persoonlijke kennissen, de kunstleraren en de lokale beroeps geven
gewoonlijk vrij advies. Op het internet staan ook verschillende sites
met een goede uitleg, spijtig genoeg steeds in het Engels. Maar
onthoud dat deze beroeps zeer veeleisende vereisten hebben en
verscheidene airbrushes gebruiken om aan hun behoeften te voldoen. Dat
hun behoeften niet noodzakelijk de jouwe moeten zijn.
Oefen voldoende, en organiseer voor jezelf een
korte cursus voor op een regenachtige middag!
Soorten van
AIRBRUSH.
Retoucheerspuiten bestaan in verscheidene vormen en eveneens in
verschillende kwaliteiten. Wil je enkel grondvlakken in een egale
kleur spuiten dan is een “Single-action”, uitwendige menging met een
gemiddelde of grote spuitkop wat U nodig heeft. Wil je uw
retoucheerspuit ook gebruiken om uw model te “wheateren”, muur
schilderingen maken of fijne lijntjes wil maken, dan heb je meer
behoefte aan een interne menging met een fijne opening. Wil je geen
kunstwerken maken dan mag je retoucheerspuit niet meer kosten dan
+/- 100 €. Je vind al retoucheerspuiten van rond de 50 € of in een
setje voor 60 - 70 €. Dit setje heeft dan de luchtlijn, een glazen
flesje of twee en een reserve spuittip of een reserve naald.
en goede instelbaarheid van de retoucheerspuit is belangrijk. De
duurste retoucheerspuiten zijn van het zogenaamde 'double action'
type (met een aparte regeling voor de toevoer van lucht en de verf
in een vloeiende beweging). Hiermee kan ook heel dicht op het model
gewerkt worden voor het spuiten van camouflage schema's en het
verweren. Bovendien scheelt het veel afplakwerk, maar toch blijft
afplakken noodzakelijk, zeker als er een ingewikkeld kleurenschema
gewenst is.
Dan komen we al snel op de eerste vraag : Single-Action versus
Double-action. (Enkelvoudige actie of dubbele actie ). Deze
benamingen verwijzen naar de manier de lucht en de verfstroom wordt
gecontroleerd.
 |
 |
De lucht/verf menging geschied voor de verstuiver. Duwen op de
drukknop opent de luchttoevoer en de verf wordt buiten het toestel
gemend. De meeste enkelvoudige actie retoucheerspuiten zijn dus van
het principe aan/uit. Sommige hebben een regelbare drukknop, hoe
meer je de drukknop naar achter trekt hoe meer lucht en verf er word
verstuift. De hoeveelheid verf wordt gecontroleerd door een knop te
verdraaien of een schroef . Bij de iets goedkopere kan je zelfs dat
niet regelen.je kan tijdens het spuiten de hoeveelheid verf dus niet
regelen. Meestal zijn deze spuiten ook van het type : externe
menging. Omdat de lucht en de verf eigenlijk zich voor de naald
mengen. Er zijn minder bewegende delen die moeten schoongemaakt
worden. Hoewel dit pistool niet de nauwkeurige controle heeft zoals
een double-action; is een single-action een goed pistool voor een
beginner en het is ook een pistool dat later nog steeds kan gebruikt
worden hoe geavanceerd een modelbouwer ook wordt. Voor sommige
modelbouwers zal dit zelfs de enige airbrush zijn die ze ooit gaan
bezitten. Single-action retoucheerspuiten kunnen gebruikt worden
voor de grotere vlakken en voor het aanbrengen van de
eindbeschermlaag.
Double-action.
 |
 |
| Bedieningshandel met gekoppelde dubbele functie.: Door het terugtrekken van de hendel wordt eerst lucht vrijgegeven en daarna ps wordt de hoeveelheid verf gedoseerd. | Bedieningshandel van onafhankelijke dubbele functie : Door het neerdrukken van de hendel wordt de lucht vrijgegeven. door het terugtrekken wordt de verfstroom gestuurd. |
 |
Hier werkt de controle van lucht en verf onafhankelijk van elkaar tijdens het spuiten. Dit type van retoucheerspuit biedt dus een veel grotere controle en is essentieel wanneer men fijne lijnen en dik-dunne slagen (de klassieke "dagger slag") wil maken. De drukknop naar beneden duwen opend de luchttoevoer. De drukknop naar achter trekken regelt de hoeveelheid verf . Je kan de hoeveelheid verf regelen. ( Je moet dan wel wat handig zijn en gevoel hebben in je wijsvinger.) Hiermee kan ook heel dicht op het model gewerkt worden voor het spuiten van camouflage schema's en het verweren. Bovendien scheelt het veel afplakwerk, maar toch blijft afplakken noodzakelijk, zeker als er een ingewikkeld kleurenschema gewenst is. Ervaren, "freehand" (schilderend zonder de hulp van maskerende materialen) airbrushers kunnen een dubbel-actie controleren om foto-realistich kunstwerk te produceren. Men noemt dit pistool ook "interne-mengeling airbrushes" omdat de lucht en de verf zich binnen het pistool mengen.
Verfvoeding.
De eerste vraag is hier ook : Zwaartekracht voeding of
aanzuigvoeding? Deze termen verwijzen hoe de verf word geleverd aan
de airbrush. De voeding bepaald nu niet direct hoe een airbrush
presteert, het geeft wel de toegestane verfcapaciteit aan alvorens
opnieuw te vullen.
Zwaartekracht
voeding.
Het
verf reservoir bevind zich boven de retoucheerspuit. Zwaartekracht
retoucheerspuiten hebben minder luchtdruk nodig en zijn zeer
geschikt voor fijn detail werk waarbij de spuit dicht bij het
onderwerp moet komen. ( Foto retoucheerwerk vb.) De meeste van deze
spuiten hebben een ingebouwd reservoir dat niet verwisselbaar is.
Opdat de verf zich in een open reservoir bevind bieden sommige
modellen een soort deksel aan om de verf minder snel te laten
uitdrogen. In dit deksel zit wel een klein gaatje om een vacuüm te
verhinderen tijdens het spuiten. Het is essentieel dat dit gat open
blijft om de juiste verfstroom te handhaven.
Aanzuig voeding.
Het
verf reservoir is in principe steeds onder de retoucheerspuit. De
zuiging van de lucht trekt de verf naar de kop via een pijpje, waar
ze in contact met de lucht komt. Meer luchtdruk en meer lucht is
nodig dan voor zwaartekracht voeding. Dit type van spuit heeft
meestal verwisselbare, grote of kleine, reservoirs. Het verwisselen
van de glazen potjes ( meestal 28 ml.) kan bv. nuttig zijn om
tijdens het langdurig spuiten ze even te verwijderen en er een ander
potje met bv. reiniging vloeistof kan worden vastgemaakt.
Controle
van de verstuiving.
Het mondstuk van een airbrush heeft een verbazende vorm. Het zorgt
dat de lucht rond de naald zich concentreert en de verf kan
atomiseren .Deze actie geeft de airbrush precisie.
Terwijl er niets kan gedaan worden aan de lucht warreling, kunnen de
luchtdruk en de verfdikte (of de viscositeit) worden aangepast naar
een bepaalde behoefte. In de Engelstalige landen , wordt de
luchtdruk gemeten in ponden per vierkante duim (algemeen aangeduid
als P.S.I.). In Europa werken we dan weer meer met Bar.
Zoals hierboven vermeld, beïnvloedt de druk de atomisering. In een
airbrush die met een fijne naald is uitgerust, is er minder druk
vereist om een goede atomisering te veroorzaken. Dit belangrijke
aspect moet steeds beschouwd worden om te bepalen welke de juiste
verfviscositeit zou moeten zijn.
Niet genoeg druk kan resulteren in stippel verf effect.
Teveel druk kan "overspray" veroorzaken, wat als zachte halo van
kleur geeft bespoten gebied omringt. Andere oorzaak en effecten
zullen verder worden behandeld.
De verf
viscositeit of de dikte van de verf.
Hiermede staat of valt de modelbouwer en het airbrushen. Verdunnen
van verf is niet zo moeilijk. Meestal maakt men van een molshoop een
berg. Er bestaat wel geen wonder formule die je verteld hoeveel
water of medium je moet toevoegen. De enige regel die je kan zeggen,
en de meeste experts vertellen dat ook, Je verf moet ongeveer de
consistentie hebben van halfvolle melk. Kijk even naar een beetje
melk in een glas en je weet hoe je verdunde verf er moet uitzien.
Spuit je de verf en ze lijkt zeer doorschijnend (= een soort glacis)
en het ziet er nogal waterachtig uit, dan heb je te veel verdunt.
Indien de verf spettert en spattend, er uit ziet als een gepoederd
oppervlak of weigert de verstuiven, dan is je verf te dik of je
spuitkop aangeladen.
Goed verdunde verven spuiten goed, vloeien mooi uiteen en drogen in
enkele minuten.
De verf viscositeit is even belangrijk als de luchtdruk. De
viscositeit wordt gemeten in Centipoise (PS). Één Centipoise is de
weerstand van water, vandaar heeft het water een viscositeit van 1
PS. Golden Airbrush Colors hebben een viscositeitwaaier van 40 - 60
PS, wat ze geschikt maakt voor illustratie en fijne kunst. Iets
minder geschikt voor grote modelbouw projecten. De meeste
airbrush-textiel-verven hebben een viscositeit van 100 - 400 PS. Een
typische huisverf is 3000 - 6000 PS.
Is de luchtdruk ingesteld op een aangepaste waarde en spetten komt
nog voor , dan is de viscositeit van de verf te hoog, is de verf nog
te dik.
De airbrush aanpassen aan de juiste druk en de juiste verf.
Door elk van de bovenstaande informatie te begrijpen en ze te
combineren laat een modelbouwer toe de juiste airbrush te kiezen
voor een bepaalde taak.
BV. wanneer het uitstekende atomisering en precisie van spuiten
(zoals met camouflage) wordt vereist, moet de airbrush een fijne
naald hebben die met een lage luchtdruk van 1,0 - 2,7 Bar (15 - 40
PSI) en low-viscositeit verven zal werken.
Omgekeerd, wens je minder overspray en een betere dekking, zoals
voor textiel, dan moet je gaan voor een airbrush met dikke verf en
een luchtdruk van 4,1 - 6,8 Bar (60-100 PSI)
