Weerstandsolderen.
Tja, enige tijd geleden had ik hier een brandje in mijn werkplaats. De aansluiting aan de propaan gas-fles was niet goed gesloten, met het gevolg, dat door mijn eigen stommiteit, de gasfles in brand heb gestoken. Gelukkig heb ik het kunnen blussen, maar die opkuis daarna van een poeder blusser !!!
Ik heb er een schrik van overgehouden van dat zilver-brazeren en
werken met Gas flessen. Ik ben dan op zoek gegaan naar een alternatief
met minder
brandgevaar. De voornaamste toepassing van een
weerstand-soldeer-apparaat is soldeerwerk waarvoor u een zware
soldeerbout van 100 Watt zou kiezen of een soldeerbrander. Voor het
lichtere werk biedt het apparaat zeker ook voordelen, maar er is wel
een grens waar beneden de soldeerbout beter geschikt blijkt? Dit soort
gereedschap of toestel is zeer goed gekend en gebruikt bij de
modelspoorweg, maar het vindt zijn weg niet in de scheepsmodelbouw.
Onbekend is onbemind ??
De voordelen van weerstandsolderen zijn :
- Het solderen gaat ongelooflijk snel, een verbinding is binnen 10 seconden gemaakt, ook bij grotere onderdelen.
- Er is minder soldeer nodig.
- Er kunnen kleine onderdelen aan relatief grote delen
worden gesoldeerd zonder gevaar dat overige delen weer losraken.
(Denk even hier aan al die kleine onderdelen die aan een mast van een modern oorlog-schip zitten) - Het gebruik van warmte absorberende klemmen of natte watten ( 'heat sinks') is overbodig, evenals het toepassen van verscheidene soorten soldeer met verschillend smeltpunt.
- Foutief gemaakte soldeerverbindingen kunnen snel worden hersteld, ook bij ingewikkeld samengestelde constructies.
- Zelfs aan reeds geverfde modellen kan nog wat soldeerwerk worden verricht, zonder dat de verflaag wordt beschadigd.
- Er is geen brandgevaar zoals bij branders.
- Het gebruik van mallen of klemmen om de te solderen delen op hun plaats te houden is meestal overbodig.
- Het apparaat is direct gebruiksklaar, zonder opwarm tijd.
- De methode is zeer geschikt voor beginners in het vak en levert professioneel uitziend en schoon werk.
Je
kan zulks apparaat kopen maar je kan het ook zelf maken. Er zijn
verschillende mogelijkheden voor de constructie van het apparaat. Het
zal van uw persoonlijke voorkeur en mogelijkheden afhangen welke U
kiest. Ik ga ervan uit dat u slim genoeg bent om de paar benodigde
elektrische onderdelen aan de hand van het schema aan elkaar te
knopen. MAAR PAS OP. HET GAAT HIER WEL OVER EEN
220V apparaat! ( De stuklijst staat onder de pop-up.)
De te solderen onderdelen vormen samen met de elektroden de stroomkring door de sec. wikkeling van de transfo. Door de kleine weerstand van deze stroomkring zal de stroomsterkte groot zijn en daardoor wordt er snel warmte ontwikkeld op die plaatsen waar de stroom nog enige weerstand ondervindt. nml. In de koolstaaf maar ook in de onderdelen zelf. De koolstaven haal ik bij de beroepshandel voor lassers. Die zijn 5 mm. in diameter. De koolstaven worden rood-gloeiend. Dus let op dat het materiaal voor de 'Probe' hittebestendig is. ( Ik gebruikte hiervoor een oude afgedankte soldeerbout van 15 W.)
De
warmte wordt dus direct op de goede plaats ontwikkeld en de soldeer
verbinding is gemaakt, voordat de warmte de kans heeft gekregen om weg
te vloeien naar reeds gemaakte verbindingen. Met de dimmer wordt de
warmte ontwikkeling geregeld en de voetschakelaar dient om uw handen
vrij te houden en vonkvorming tegen te gaan bij het aanbrengen van de
soldeer elektrode. Als werkblad kan u een plaatje aluminium gebruiken.
Je kan het kleven op een plaatje MDF voor de stevigheid. De massa
kabel kan met een bout en moer aan de plaat worden bevestigd en hoeft
niet op het werkstuk te worden geklemd. Aluminium oxideert zeer snel
en duurzaam. In deze toestand is het aluminium niet te solderen en is
niet gevoelig voor vloeimiddelen. LET OP.
Het wegnemen van de elektrode terwijl de spanning nog is ingeschakeld;
leidt tot een diepe krater in het werkstuk. Hier enkele van mijn
bevindingen.
Meestal vind je in verschillende web-sites een beschrijving. Kijk meer eens naar Google- " Resistance- soldering'. Daar stelt men een transfo voor van 10V -10A. Persoonlijk heb ik ondervonden, vooral met geëtste onderdelen in messing plaat van 0,3 mm. dat daar de spanning veel te groot is. Beter is het een transformator te kiezen met een sec. spanning van 4 Volt en 15 A. Door tussen schakelen van een 220V dimmer kan je zo de sec. spanning regelen tussen 2 en 4 volt. voor de ringkern trafo. De trafo die ik gebruik heeft twee sec. wikkelingen, elk van 6V/13A. Voor het gebruik worden de wikkelingen parallel geschakeld, zodat de spanning 6 V blijft maar de max. stroomsterkte dan 26 A. bedraagt. Ik zal even met een voorbeeld beschrijven hoe weerstandsolderen in zijn werk gaat.
Stel,
U wilt op een koperen mast nog een lampsteun solderen. Terwijl de
overige onderdelen zoals radar- navigatie lichten - antennes al op hun
plaats ( en akelig in de buurt) zitten. Daarvoor maakt u eerst de te
solderen plaats goed schoon. Vervolgens gaan we met metalen
hulpmiddelen de mast ondersteunen op de grondplaat en er ook voor
zorgen dat hij niet meer kan bewegen. Bv met een beugel met een vijsje
erin.
Vervolgens plaatst u een stukje soldeer met wat flux tussen de lampsteun en de mast. (Soldeer kan je eerst met een hamer wat plat slaan). Druk nu de koolstaafelectrode op de lampsteun en verschuif eventueel het zaakje tot het staat waar je het wil hebben. Houd de zaak nu even goed aangedrukt en stabiel en schakel de stroom in met de voetschakelaar., totdat na een paar seconden het soldeer begint te vloeien. Laat de schakelaar los en wacht nog een paar seconden tot het soldeer is gestold vòòr u de elektrode weghaalt en ....... Klaar !!!!!.
Soldeerverf of pasta (messing bouwsets), verkrijgbaar bij GM&S te Haarlem (b.v. Carr's 188 graden soldeer). Gebruik GEEN Tinit en dergelijke die bij de gereedschaphandel verkrijgbaar is! Deze laat teveel resten na, heeft een hoog smeltpunt en relatief veel vloeimiddel. Meer hierover bij de soldeertechnieken verderop.
Soldeertechnieken.
Voor het solderen kunt u diverse technieken
toepassen. Voor een zeer uitvoerige beschrijving over solderen
adviseren wij u het boekje “Soldeerologie” lezen, verkrijgbaar bij
GM&S te Haarlem. Deze leveren ook diverse soldeermaterialen
waaronder diverse gereedschappen. Allereerst willen wij u adviseren
te werken met soldeerverf of soldeer pasta! Dit is het ideale
soldeermiddel voor messing bouwsets. Soldeerverf is een mengsel van
soldeervloeistof en gemalen tin. Soldeerpasta is een dikkere variant
ervan welke u kunt verdunnen tot “verf’”. U brengt deze soldeerverf
met een kwastje aan op de juiste plaats en verhit het met een
soldeerbout, vlam of WSA. Even wachten tot de tin vloeit (gaat
koken) en af laten koelen. U zult zien dat er slechts een zeer dun
laagje soldeer achterblijft welke u gemakkelijk met de glasvezelpen
verwijdert. Het materiaal laat nagenoeg geen resten af en het
restant vloeimiddel laat zich in een sopje zeer eenvoudig
verwijderen. Bij normaal soldeer heeft u kans op meer overtollig tin
en dient u het object warmer te maken door het meestal hogere
smeltpunt. De door ons geadviseerde (en leverbare) soldeerverf smelt
al bij 188 graden. Zodra u dit materiaal heeft geprobeerd wilt u
niet meer terug naar enkel normaal soldeer tin!" © GM&S
Meer over een weerstand soldeer apparaat kan je op internet vinden bij Brunel Models --> link? en bij WAMRC projects--> link??