Een Modelschip is wat :?
Opdat een modelschip exceptioneel kan worden genoemd, moet het
voldoen aan de volgende criteria:
Een zekere schoonheid uitstralen.
Het moet uniek zijn.
Foutloos, precies en een zekere presentatie hebben.
Iedere item in zijn uiterste vorm of toppunt.
In het kort : Een model moet een ideale combinatie zijn van miniatuurtechniek en kunstenaarsschap.
Modellen of beter gezegd miniaturen, zijn door de mens gemaakt van
zodra hij op 2 benen ging lopen ... sinds het prille begin vooral als
religieus voorwerp. later werd het meer voor decoratie en of
geschenken/ In die begindagen was het gebruikte materiaal been, steen,
rots of hout-- materialen dus die eenvoudig beschikbaar waren. Het
gereedschap was ook ruw, primitief, zodat het resultaat ook ruw en
primitief was. Een nauwkeurige nabootsing of presentatie werd ook meer
en meer belangrijk, naargelang de behendigheid toenam en er betere
gereedschappen beschikbaar kwamen. Deze trend blijft zich ,ten huidige
dagen, voortzetten.
Tegen het einde van de 14° en het begin van de 15° eeuw, was de
ontwikkeling van deze behendigheid zowat aan zijn top gekomen. Dit kan
men vaststellen als we naar de kunstvoorwerpen en miniaturen kijken
gemaakt door wapensmeden en instrument makers. Anderzijds was de
meerderheid van de modellen, maquettes, nog min of meer ruw, vooral in
de scheepsmodellen en votief modellen, dewelke bedoeld waren om op te
hangen in een kerk en enkel langs onder bekeken werden. De Kanonnen
werden overdreven voorgesteld; de rompen waren eenvoudig en de
dekuitrusting bijna totaal ontbrekend. De tuigage had meer de
bedoeling van een indruk te wekken dan dat het accuraat was.
Tegen de eeuwwisseling van de 17° naar de 18° eeuw waren de
standaarden en de wil tot nauwkeurigheid heel hard veranderd. Dit kun
je bemerken als je naar de "Admiraliteit modellen " kijkt. Deze
modellen werden gebouwd door de beste vakmannen, meestal in palm of
fruitboom hout. Ze waren bedoeld als 3 dimensionale afbeeldingen bij
het indienen van een project, opdat de heren van de "Admiraliteit"
zich een gedacht konden vormen bij de beoordeling van de projecten.
Deze modellen waren ongemeen accuraat in vorm en maatvoering en ook in
dekuitrusting. Vele van deze modellen hebben de tand des tijds goed
doorstaan. omdat ze in musea of in private verzamelingen angstvallig
werden bewaard.
Ze zijn ZEER belangrijk. Niet enkel omdat
ze de evolutie in scheepsbouw laten zien, maar ook door hun extreme
nauwkeurigheid. ( Zulk een model kunnen bouwen, is heden ten dage het
toppunt van iemands kunnen op modelbouw gebied).
Gedurende de 19° eeuw, met de opkomst van de industriële revolutie,
werden modellen gemaakt met een totaal ander doel, met een totaal
ander motivering. Stoom, de energie bron van deze periode, was zeer
krachtig maar de machines groot en zwaar. Menig model van deze
machines werden gemaakt door vakkundige metaal bewerkers en door de,
op dat moment, in opkomst zijnde nieuw beroep, -- "Ingenieurs."
Met het verlopen van de tijd werd het zelfs een deel van de opleiding
van de ingenieur, om een model van een stoommachine te maken. Een fijn
ogend en werkend miniatuur stoommachine was zowat zijn eindwerk.!!
Anderzijds had de verkoper van deze machines, juist zoals bij de
"Admiraliteit" ook een model nodig om te demonstreren voor zijn
klanten.
In dezelfde tijd werden ook modellen, miniaturen gemaakt door de vele
selfmade leerlingen. Nu volleerde ingenieurs, voor het plezier van het
maken, in hun vrije tijd. Daar werd dus de modelbouwer geboren zoals
we hem ten huidige dagen kennen. Samenlopend met deze hobbyisten waren
er ook nog commerciële firma's, die zich bezig hielden met het maken
van modellen, als speelgoed, als siervoorwerp. Zie maar naar de
gekende 'Stevens Model Dockyard', 'Bassett-Lowke', 'Marklin' en nog
vele anderen.Allen met de bedoeling te voldoen aan de steeds stijgende
vraag van de mens om zulk model, zulk miniatuur machine in huis te
hebben als herinnering aan huidige of vervlogen tijden.
Tegelijkertijd werden er scheepsmodellen gemaakt, volledig uit been en
menselijk haar, door franse krijgsgevangenen van 1775-1815
verblijvende in England. Dit uit pure noodzaak , voor voeding.
Ook werden in deze periode, modellen gemaakt van nieuwe toestellen,
die werden gedeponeerd bij de patent aanvraag. beide laatste soorten
vielen een beetje uit het model circuit maar zijn wel, historisch
belangrijk en zeer zeldzaam .......
Nu, in het begin van de 21° eeuw komt een ander probleem om de hoek
kijken. De verworven bedrevenheid van leerlingen , de vroegere
handvaardigheid van de scheepsbouwers, is aan het uitsterven omdat wij
altijd maar zoeken naar kostprijs en automatisering door de computer..
Scherpzinnige verzamelaar, die bovenstaande begrijpen en op zoek gaan
naar kwaliteit, hebben niet de tijd noch de nodige ervaring om
esthetisch verantwoorde en nauwkeurige modellen te maken.
Moderne modellen worden enkel nog maar gemaakt voor decoratieve
doeleinden. Daarmede is de evolutie cirkel helmaal rond maar .... met
al onze moderne middelen, zijn wij bereid van voor dit decoratieve
model de prijs te betalen die het model verdient. Zonder dit, zal de
handvaardigheid - de ervaring in het maken van natuurgetrouwe modellen
stelselmatig voor altijd verdwijnen.
Schalen.
Scheepsmodellen en andere modellen en miniaturen werden steeds op een
schaal gemaakt naargelang het doel van het model. Voor hoge kwaliteit
modellen worden er gangbare voorkeur schalen gebruikt. Men koos dan
een schaal naargelang het doel. Wil men veel dek uitrusting uitbeelden
of niet zal ook afhangen van de gebruikte schaal.
De Britten waren bepalend voor de maatgeving in de 17° eeuw .( met hun
maten in voeten en duimen)
Schepen groter of gelijk aan 400 voet werden vooral gebouwd in schaal
1/16 duim : 1 voet ( 1:192)
Schepen tussen 100 voet en 400 voet werden vooral voorgesteld in 1/8
duim : 1 voet ( 1:96)
Schepen kleiner dan 100 voet werden gemaakt in verschillende schalen
maar de meesten in 1/4 duim : 1 voet ( 1:48)
Scheepsbouwers modellen ( Gemeenschappelijk aangeduid als 'Studie' of
'Presentatie' model) zijn gewoonlijk gebouwd op een grote schaal dan
de gebruikelijke schaal voor een modelbouwer. Vb een vrachtschip zal
op schaal 1:192 gemaakt worden, De Werf-Versie zal dan op 1:96 gemaakt
zijn.
Kleine schepen; zoals Jachten, sloepen, open boten, worden meestal
gemaakt op schaal 1": 1' ( Eén duim : eén voet).
Als resultaat bekom je zo een schip in schaal 1: 12. Op deze schaal
kan je heel goed alle werkende onderdelen ook werkende maken.