Opstelling van geschut.
© Historische Scheepsmodellen, W.zu.Mondfeld
Hoewel het eenvoudig lijkt, een paar loopwagens op het dek opstellen
en naast elkaar zetten, worden daar helaas de meeste fouten mee
gemaakt. De vraag is ; in welke periode en situatie wordt het schip
weergegeven.
- Tijdens het gevecht staan alle alle poorten open en staan de
kanonnen te boord.
- Tijdens een normale vaart of in een haven zijn alle poorten gesloten
en staan de kanonnen zeevast gesjord.
Het is onzinnig de onderste rijen poorten gesloten te llaten en uit de
bovenste rij hier en daar een kanonetje te laten uitsteken.
Saluutschoten werden meestal met een jaagstuk of met een geschut
gegeven dat open op dek stond.
Broeking.
De broeking was een zeer zwaar touw, dat met ringbouten aan de
scheepswand was verbonden . In de vroegere periode liep de broeking
door het rolpaard heen, later liep hij door een aangegoten oog achter
op de kanonloop ( Europese schepen). Engelse schepen hadden altijd de
broeking gesjord aan de bol of door een oog aan de achterkant van de
kanonloop. De broeking diende om de terugslag van het geschut op te
vangen.
Hier worden dikwijls de zaken verkeerd voorgesteld op onze modellen.
De broeking staat meestal te strak gespannen met het kanon te boord
gesteld.
Het ziet er netjes iuit maar is totaal fout. Het geschut kan bij de
terugloop niet achteruit en kan niet worden ingehaald en geladen.
Ook heb ik nog nergens een maat gevonden voor de broeking, noch continentaal , noch Engels/Usa, noch frans.... buiten dat het een DIk touw was...
 |
 |
 |
| 1) Broeking staat te strak gespannen bij te boord gesteld geschut | 2) Broeking dient losliggend te zijn bij te boord gesteld geschut. | 3) Bij ingehaald stuk staat dan de broeking wel gespannen. |
Wil je het opkrullen van de broeking voorkomen? Smeer ze in met een oplossing van 70% water en 30% witte houtlijm. leg ze in een mooie bocht op het dek en verzwaar ze even tijdens het drogen. Je touwtjes zullen licht aan het dek gelijmd zijn en ook niet meer opkrullen.
Elk stuk moet voorzien zijn van de juiste takeling. Voor het inhalen
werd de inhaaltalie (N° 3) gebruikt met een dubbel blok in de
zijwangen van de loopwagen en een enkel blok aan een oogbout in het
dek.
Zijwaarts verplaatsen ging vaak met bakstalies (N°2) met een enkel
blok aan de zijwangen van de loopwagen en een dubbel blok aan de
verschansing. Let hierop . daar worden nogal veel fouten in gemaakt.
verkeerde blokken gebruiken op verkeerde plaatsen. Alle blokken van de
takels hebben haken, maar zijn niet met ijzer beslagen. in de vroege
periode waren zowel de inhaal talies als de bakstalies met een haak
bevestigd aan één oog aan de achterkant van de loopwagen. Later werden
de bakstalies aan ogen gehaakt die op de zijkant van de wagen waren
bevestigd.
- Links en rechts van elke poort (onder) heb je het oog voor de
broeking.
- Iets hoger en even ver van de poort de oogbouten voor de bakstalies.
- Boven de poort - rechts en links een stel oogbouten voor de
sjorringen.
- In het dek, achter het geschut een oogbout voor de inhaaltalie.
Voor de touwen en de blokken. OOk hier heb ik nog geen informatie
over gevonden of op zijn minst tegenstrijdige. "Touwen van ongeveer
16-20 mm. diameter of een touw van een omtrek van 2 a 2 1/2 duim
diameter liggen het best in de hand. Je krijgt er geen krampen in de
hand van, je kan ze met de vingers helemaal omvatten en je hebt er een
goede greep op.
Daarmede is dus ongeveer die diameter van je touw bepaald en daarbij
ook het bijhorende blok. Ik denk niet dat ze vroeger er anders over
dachten of dat ze grotere of kleinere handen hadden dan heden ten
dage.
Op schaal 1:50 moet je touw voor de
takels dus een diameter hebben van 0,4 mm.
en je blokken :
Enkel blok ---> L = 3,3 mm. B = 2,9 mm. , D = 1,5 mm. en de gleuf =
0,5 mm.
Dubbel blok ---> L =3,3 mm. B = 2,9 mm. , D = 2,5 mm. ( 1,5 + 0,5 +
0,5) , twee gleuven elk 0,5 mm. breed ( piepkleine blokjes dus)
 |
| Geschutstakeling uit vroege periode. Kanon te boord. |
 |
| Geschutstakeling uit latere period. Kanon te boord. |
 Detail
van bevestiging van broeking aan oog. |
Takeling van een carronade. |
Geschutstakeling zeevast gesjord tijdens vaart. 1- broeking |
