Verftechnieken.
InleidingHoe onze modellen geschilderd of gespoten (moeten) worden, heeft al tot heel wat discussies geleid. Wat is de juiste kleur, hoe moet de tint zijn, hoe moet verwering nagebootst worden... al deze vragen lijken geen eensgezind antwoord te hebben. Vraag het aan 10 modelbouwers en je krijgt 8 verschillende antwoorden. Toch zijn er wel enkele richtlijnen te geven.
Het
schaaleffect.
Het schaaleffect is het verschijnsel dat een klein model, wanneer het
in precies dezelfde kleuren geschilderd is als het origineel, veel te
donker lijkt. Dit komt omdat op het kleine model minder licht valt en
er dus ook minder licht kan weerkaatsen. Hierdoor lijken de kleuren
onderling ook meer contrast te hebben. Het schaaleffect is tegen te
gaan door de originele kleuren iets te verzwakken, dat wil zeggen de
kleurwaarde en de verzadiging aanpassen. Dit is te doen door bij
donkere kleuren een lichte kleur te mengen, en bij hele lichte kleuren
een beetje neutraal grijs. De bedoeling is om de kleur te verzwakken
zonder de kleur zelf te veranderen, vandaar dat het wel degelijk zin
heeft om uit te zoeken wat de juiste originele kleuren zijn.
Uw model moet ALTIJD lichter gemaakt worden (bijvoegen van 15 à 25%
wit en een beetje oker) wegens de verkleining in schaal. Dit heeft te
maken met de wetten op lichtreflectie en schaduwwerking. Het gewenste
effect is bereikt als het model dezelfde kleuren heeft als het
origineel op een afstand lijkt te hebben. De afstand moet dan zo
gekozen zijn dat model en origineel even groot lijken.
Verder is geen enkele boot, tank, auto, enz.. hetzelfde van kleur.
Weersinvloeden, gebruik, ouderdom, en zelfs klimaat geven een
verkleuring aan de vaar- rij- vliegtuigen, dus waarom zou U in model
niet hetzelfde resultaat nastreven? Dit geeft een heel stuk realisme
weer op uw model.
Door wit bij te mengen wordt de kleur vaak kouder (trekt teveel naar
het blauw). Bij warme kleuren is het effect beter wanneer een bleek
geel mengseltje wordt toegevoegd in plaats van wit. Hoeveel lichte
kleur moet worden toegevoegd, hangt af van de schaal van het model.
Een richtlijn:
De speling zit in het verschil in kleuren. Er is geen rekening
gehouden met het verbleken van de kleuren door veroudering, dit kan
ook nog eens zo'n 10% of meer bedragen
Schaal | Hoeveelheid |
1/24 |
3 tot 5% |
1/32 |
4 tot 7% |
1/48 |
6 tot 10% |
1/72 |
9 tot 15% |
1/144 |
15 tot 23% |
1/350 |
23 tot 32% |
Dus, experimenteren met kleuren, en niet klakkeloos alle kleurpotjes van merk X of Y kopen! U bent tenslotte toch modelbouwer.
Kleurreferenties.
Van de meeste onderwerpen zijn kleurreferenties te vinden, maar ook al
zijn deze nog zo goed, bedenk dat in de loop van de tijd kleuren
veranderen onder invloed van zon en klimaat en door menselijk
ingrijpen (overschilderen, poetsen). Let dus altijd op de
omstandigheden waaronder het origineel functioneert of heeft
gefunctioneerd en probeer uit te vinden wat de oorspronkelijke staat
geweest zou kunnen zijn. Bekijk verder hoe betrouwbaar de
kleurreferenties zijn en hoe de invloed van de schaal van het model op
de kleuren is. Voor modern militair US en NATO materiaal zijn veelal
wel de originele verfnummers bekend. Soms kan een referentie in de
vorm van Federal Standard Colours FS595a voorzichtig worden
aangehouden voor Amerikaanse onderwerpen. Ditzelfde geldt ook voor de
RAL- (Duits) of de BSC- (Engels) standaard. Bijna alle kleuren in de
militaire wereld zijn voorzien van een codenummer. De gebruikte
coderingen hangen af van het land. Concrete referentie bronnen van
kleuren moeten goed gecontroleerd worden. De Sikkens metacoat
kleurenwaaiers bevatten een groot aantal RAL kleuren. Handig voor het
controleren op tentoonstelling, als jurylid en bij het mengen.
Keuze van verf.
Over verf kan ik wel tientallen bladzijden schrijven. Het doel
waarvoor de verf gebruikt wordt, bepaalt de verfkeuze. De eerste keuze
in verf is of U watergedragen of synthetische verven zal gebruiken.
Beiden hebben hun specifieke voordelen, en enkele nadelen. Beiden
hebben aparte verdunners nodig, en beiden hebben een ander manier van
werken nodig.
Omdat de gewone modelbouwverven (enamels en acrylverf) het makkelijkst
verkrijgbaar zijn en omdat ze makkelijker te gebruiken zijn, zijn deze
de meest voor de hand liggende keus. Plakkaatverf, beter nog "Artiest
olieverf" is overigens zeer geschikt voor figuren. Zowat iedereen
heeft zijn favoriete merk, hoewel de plaatselijke teken-, modelbouw-,
of speelgoedwinkel vaak maar één enkel merk voert. Laat daarom de kans
niet voorbij gaan om elders eens een paar potjes van andere merken aan
te schaffen. Ook bestellen in het buitenland is soms mogelijk, BV. Via
internet, maar wel erg duur.
Na een jaartje zoeken, uitproberen ... ben ik dus sinds 2006 overgestapt op "Golden Artist Paint" . Meer hierover vind U verder in de site.
Kleurkeuze.
Het kiezen van de uitgangskleuren is, als er geen standaardkleuren
gebruikt zijn, een enorm probleem. Probeer uit verschillende bronnen
informatie te verkrijgen en probeer via andere modelbouwers uit te
vinden hoe betrouwbaar deze bronnen zijn. Baseer op grond van deze
informatie de keuze. Ga vooral niet af op kleurenfoto's, want deze
zijn zeer zelden exact. De kleuren hangen teveel af van de belichting
en de wijze van ontwikkelen. Wat betreft de kleuren vind ik
persoonlijk dat je beter enkele primaire kleuren koopt (rood, blauw,
geel), daarbij ook nog wit, zwart, oker en sienna. Met deze zeven
potjes maak ik ALLE mogelijke kleuren !!! Een beetje experimenteren en
durf met deze verschillende kleuren zal U binnen de kortste keren tot
een uitstekend kleurenconsulent maken. Ook lees ik dikwijls de
verschillende vragen over de juiste RAL kleuren. Laat U hiertoe niet
overhalen, want de juiste RAL kleuren voor het grootbedrijf zijn NOOIT
de goede kleuren voor uw model !!!